موسیقی سنتی ایران را بیشتر با سازهای تار و سه تار می شناسند، بسیار از مردم تفاوتهای بین این دو ساز را به خوبی ندارند و حتی با شنید صدای آنها هم نمی توانند تشخیص دهند که چه سازی نواخته می شود. برخی مردم بر این باور غلط هستند که ساز سه تار واقعا از 3 عدد سیم تشکیل شده . حتی اگر شناخت نسبی از این دو ساز داشته باشید باز هم انواع آنها و جزئیاتشان را نمی دانید. پس این مطلب را تا انتها دنبال کنید.

تفاوت تار و سه تار

در اینجا قصد داریم 3 تفاوت اصلی این دو ساز سنتی را بیان کنیم و اگر قصد خرید هر یک از آنها را دارید خواندن این مقاله را از دست ندهید.

قبلا نیز در مطلبی در مورد چگونه یک گیتار خوب انتخاب کنیم؟ برای خرید این ساز راهنمایی لازم را ارائه دادیم

مقایسه تار و سه تار در موسیقی
تار و سه تار

تفاوت اول: از لحاظ ظاهری

قبل از انتخاب ساز مورد علاقه باید این نکته را در نظر بگیریم که از جنبه ظاهری ساز انتخابی با آناتومی بدن ما هماهنگ است یا خیر؟ همچنین هر چقدر این دو ساز که در دسته سازهای زهی مضرابی قرار می گیرند آوای دلنشینی داشته باشند اما ظاهری تفاوت فاحشی دارند.

ساز تار ساز استاد جلیل شهناز در موسیقی سنتی
ساز تار

همانطور که در عکس ملاحظه می کنید تار جثه بزرگتری دارد و کاسه آن دوبخشی ست و داری 6 سیم و 6 گوشه می باشد که هنگام قرارداد در جعبه باید به محل آنها دقت کرد. ساز دو کاسه ای نسبت به ساز تک کاسه وزن بیشتری دارد.

سه تار با کاسه گلابی شکل از تار سبکتر است و 4 سیم دارد. البته کاسه این ساز می تواند یک تبکه یا ترکه ای (چند تیکه) . با توجه به سلیقه سازنده ساز گاهی اوقات کاسه آن گرد و گاهی بیضی ساخته می شود.

سه تار بهترین ساز برای تک نوازی و دو نوازی در موسیقی سنتی
ساز سه تار

تار دسته ضخیمتری نسبت به سه تار دارد اما هر دو 28 پرده دارند و طول دسته آنها تقریبا یکسان است. جنس چوب هر دو ساز می تواند نسبت به سلیقه و تکنیک سازنده یکسان و یا متفاوت باشد. روی ساز دو کاسه پوست کشیده می شود اما روی سازتک کاسه لایه نازکی چوب کشیده می شود که به آن صفحه نیز می گویند.

تفاوت دوم : از لحاظ صدا

در هنگام نواختن هر دو ساز متوجه خواهید شد که جنبه صوتی بسیار مهم تر از جنبه ظاهری است . تعداد سیم ها و نو نواختن در تولید صوت بسیار تاثیرگذار است.

جنبه های مختلف تولید صدا در تار و سه تار

صدای زیر یا صدای بم:

وضعیت فیزیکی ساز نواک یا ارتفاع صوتی را تعیین می کند ، از آنجا که تعداد پرده ها در هر دو ساز یکسان است بنابراین هر دو ساز وسعت صوتی یکسانی دارند.

حجم صوت:

شاخص های صوتی هر دو ساز بسیار زیاد است اما بهترین روش مقایسه را به میزان پربودم و حجم صدا در نظر گرفت . از آنجا که تعداد سیم های تار بیشتر است بنابراین حجم بیشتری نسبت به سه تار خواهد داشت.

طنین و رنگ صدا:

به طنین ساز شیوش نیز گفته می شود. توصیف این موضوع به کمک کلمات دشوار است اما می توان گفت صدای سازی با 4 سیم ، صدای زنگ دار تر و تخت تری دارد و سازی با 6 سیم در مقابل صدایی تیزتر و شفاف تری تولید می کند.

تفاوت سوم : از لحاظ اجرایی

با توجه به توضیحاتی که در بالا داده شد کاملا مشخص است که تار ساز کارآمدتر است و به تنهایی می تواند نقش ساز گروهی را در کنسرتها داشته باشد.

اما سه تار بیشتر مناسب تک نوازی ، یا دو نوازی با یک ساز دیگر مانند عود و یا سازهای کوبه ای ست.

شایان ذکر است با توجه به تکنیک های مختلف نوازندگی سه تار می تواند در اجراهای گروهی و ارکستراسیون نیز به خوبی نقش ایفا کند .

جمعبندی نهائی: تار و سه تار کدام را بخریم؟؟

با توجه به تمامی نکات و تفاوتهایی که ذکر شد جنبه اقتصادی ساز نیز در هنگام خرید می بایست لحاظ شود.

از لحاظ قیمت در شرایط برابر کیفیت و تکنیک ساز تار اکثر از سه تار گرانتر است.

اما نکته آخر برای انتخاب ساز می تواند این باشد که علاقه مهم ترین دلیل انتخاب در هنر می باشد.

نوازندگی تار استاد جلیل شهناز

استاد جلیل شهناز از نوازندگان برتر این ساز بوده و تمامی اساتید موسیقی ایران از جمله استاد محمد رضا شجریان همیشه از نوازندگی بی نظیر ایشان یاد کرده اند.

شما می توانید با ورود به سایت آرت هود به خرید و فروش انواع تجهیزات هنری از جمله سازهای سنتی بپردازید

در قسمت کاریابی هنری شما می توانید خود را بعنوان یک نوازنده مطرح نموده و هنرجویان زیادی را بپذیرید

کاریابی هنری در سایت آرت هود

همچنین آموزشگاههای موسیقی می توانند در قسمت معرفی آموزشگاهها خود را معرفی نموده و بهترین نتیجه را دریافت کنند.

در سایت آرت هود شما می توانید همکار مورد نظر خود را در زمینه موسیقی یافته و گروه موسیقی خود را تشکیل دهید. که همین امر می تواند یک فرصت بسیار مناسب برای شما تلقی شود.